Op zaterdag 18 februari vond de Algemene Ledenvergadering van de VNM plaats in het Maleis Restaurant Wau te Amsterdam. Alle activiteiten voor het nieuwe jaar zijn doorgenomen en het tweede VNM-fellowship is toegewezen aan Lim Tze Tshen, een Maleisische onderzoeker die graag in Naturalis en in het Teylers Museum onderzoek wil doen naar de paleodiversiteit, morfologische en metrische variaties van prehistorisch Sundaland orang oetangs, olifanten en rhinocerossen.

Na de vergadering was het tijd voor een heerlijk Maleisische rijsttafel. Het was een gezellige avond!

Bijgaand impressies van de bijeenkomst.

Menno Schilthuizen

Wytze ‘t Hart

Corné van der Linden

Op 29 november vond onze jaarlijkse bio-bijeenkomst plaats. Deze werd gehouden in de Tuinkamer van de Leidse Hortus botanicus (Rapenburg 73, 2311 GJ Leiden).

Het was een divers programma met een inleiding door Menno Schilthuizen, waarna Corné van der Linden (Wageningen Universiteit) vertelde over de evolutie en biogeografie van Maleise vogelvlinders in het gebergte van Maleisisch Borneo. “Hoewel de enorme soortenrijkdom van de Maleise Archipel een bron is geweest voor meer dan 160 jaar biologisch onderzoek, valt er nog steeds heel veel te ontdekken. Door onderzoek te doen aan de Maleise vogelvlinders (Troides soorten, ook wel birdwings genoemd) probeer ik nog meer te weten te komen over de evolutionaire processen die hebben geleid tot de enorme soortenrijkdom van deze regio.” aldus Corné.  In de lezing legde hij uit hoe verschillende soorten en populaties van vogelvlinders zijn ontstaan, en hoe dit wordt onderzocht in de bergen van Sabah.

Vervolgens vertelde Wytze ‘t Hart (Wageningen Universiteit, Van Hall Larenstein) over de biodiversiteit van kikkers in moerasbos en oliepalmplantages in in Sarawak. Hoewel het duidelijk is dat de biodiversiteit van natuurlijk bos sterk achteruit gaat bij de conversie naar oliepalmplantages, blijven de exacte veranderingen en hun tijdsverloop vaak onduidelijk. Bij een onderzoek in het Sabaju Estate, ca. 150 km ten zuidwesten van Miri, ontdekte Wytze ’t Hart dat het niet zozeer de aantallen soorten zijn die veranderen, als wel de ‘functionele biodiversiteit’. In de lezing legde ’t Hart uit hoe hij bij zijn onderzoek te werk is gegaan en wat de resultaten te betekenen hebben.

Na een korte middag pauze vervolgde Marien-biologische spreker Willem Renema (Naturalis) over zijn project in Sulawesi en Menno Schilthuizen (Naturalis, Universiteit Leiden, Universiti Malaysia Sabah) sloot af met een lezing over zijn “Nederlands biologisch onderzoek in Maleisië door de jaren heen”.

“Zoals in zoveel kennisdomeinen is ook in de Nederlandse veldbiologie en ecologie de aandacht voor Maleisië altijd sterk overschaduwd geweest door die voor Indonesië. Toch zijn er in de biologische wetenschap van ons land enkele opvallende onderzoekslijnen en ‘-dynastieën’ te herkennen die Maleisië als focus hebben of hebben gehad.”. Menno gaf in de lezing een aantal voorbeelden daarvan en bood tevens een toekomstperspectief voor verdere biologische samenwerking met Maleisië.

• Mirjam Shatanawi, docent Erfgoedtheorie aan de Reinwardt Academie/Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam gaf een lezing over de materiële cultuur van de Malay bevolking in Nusantara (Maleisië en Indonesië) en de aan/afwezigheid van deze unieke collecties in Europese musea.
• Dr. A.K. (Anselm) van der Peet, senior wetenschappelijk medewerker bij Operationele Dienstverlening, blikte terug op de recente geschiedenis van de inzet van Nederlandse onderzeeboten tijdens WOII ter verdediging van toenmalig Malaya tegen de inval van Japan.

Biografie Mirjam Shatanawi
Mirjam Shatanawi is docent Erfgoedtheorie aan de Reinwardt Academie/Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Ze promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam op een proefschrift over de stiltes rond de Indonesische islam in musea in Nederland, waarvoor ze de geschiedenissen van museale objecten en collecties bestudeerde. Tussen 2001 en 2018 werkte ze als conservator bij het Tropenmuseum in Amsterdam, het Museum Volkenkunde in Leiden, het Afrika Museum in Nijmegen en het Wereldmuseum in Rotterdam. Zij is de auteur van Islam at the Tropenmuseum (LM Publishers, 2014) en mederedacteur van Islam and Heritage in Europa: Pasts, Presents and Future Possibilities (Routledge, 2021).

HNLMS K XVIII arrives at Surabaya 1935

Dr. Anselm van der Peet, specialist 20e eeuwse marinegeschiedenis, gaf een lezing over Restanten van Nederlandse onderzeeboten in de Zuid-Chinese Zee.

Met zijn lezing beoogde Dr. Anselm enig inzicht in de operaties in deze eerste oorlogsmaanden. Hij ging dieper in op de verliezen die werden geleden, en in het lot van bemanningen en boten. En de inspanningen van nabestaanden, die later hun krachten bundelden in de Stichting Nabestaanden Onderzeeboten 1940-1945 (kortweg SNO).

Biografie Dr. Anselm van der Peet

Dr. Anselm van der Peet is specialist 20e eeuwse marinegeschiedenis. Hij promoveerde in 2016 op het proefschrift ‘Out-of-area. De Koninklijke Marine en multinationale vlootoperaties 1945-2001′. Hij is auteur en co-auteur van meerdere onderzoekspublicaties, waaronder ‘Belangen en prestige. Nederlandse gunboat diplomacy omstreeks 1900′. Onder zijn redactie verscheen onder meer ‘Van stiefkind tot professionele wasdom. De geneeskundige zorg bij de zeemacht in de 20e eeuw’.

De bijeenkomst vond plaats op de Maleisische ambassade in Den Haag. Na afloop van de lezingen werd er een heerlijke Maleisische maaltijd vanuit de ambassade  aangeboden en werd er nog lang nagesproken.

VNM bezoek aan Tong Tong Fair

VNM heeft op dinsdag 6 september de Tong Tong Fair bezocht. Ons lid Hans Beukeboom heeft die dag om 13.00 uur in Studio Tong Tong een lezing gehouden die in de agenda was aangekondigd met de titel ‘De strijd tegen plastic’. Hans zijn lezing was ‘breder dan Plastic’. Hij sprak over de ondersteuning vanuit WWF NL aan Indonesië, inclusief de door de Nederlandse overheid gefinancierde programma’s. Na afloop van de lezing was er een gezellig ontvangst in de Hospitality Lounge.

On February 27 2021 Malaysian Dennis De Witt (with far roots in the Netherlands) gave an online presentation organised by the VNM entitled ‘The Dutch of Malakka’ to an audience of about 40 people. Dennis De Witt who is the author of History of the Dutch in Malaysia and Historical Tombstones and Graves at St. Paul’s Hill Malacca, talked about the history of Malacca, the relevance of the historical site on St Paul’s hill and plans leading up a planned ‘The Dutch of Malakka’ event and also about the nowadays position of the descendants of the Dutch living in Malaysia.

The history of the town of Malacca in Malaysia goes back to its founding around 1400 and to what was to become the grand Malay empire under the Sultanate of Malacca. In 1511, the Portuguese captured Malacca, the Dutch in turn took Malacca from the Portuguese in 1641 and in 1825, Malacca came under the British until Malaysia received its independence in 1957. In more than 600 years, the epicenter of the development of Malacca’s history was focused on St. Paul’s hill.
The Portuguese build a grand Catholic church on top of the hill. After the Dutch took over Malacca, the church was used as a Dutch Reformed church. However, with the building of a newer church at the foot of the hill, the church at the top of St. Paul’s hill was left to ruins and served as a cemetery. For the British, the hill was maintained as a cemetery and used as a look-out point. St. Paul’s hill also now remains as a popular place to visit for tourists who come to Malacca.
Dennis De Witt told also about the plans for new translation plaques at the tombstones so that visitors can understand the Dutch texts on these. It is planned to unveil these plaques during an event in Malacca entitled ‘The Dutch of Malakka’. This event will be filled with activities to showcase, among others, the Dutch influence on the history of Malacca and an exhibition on the families of Dutch descendants from Malacca. Covid-19 makes the moment of this event unsure.

Op 30 november 2020 verzorgde VNM-bestuurslid Menno Schilthuizen, die als evolutiebioloog aan o.m. Naturalis verbonden is, een online lezing over het uitsterven slakken (en andere planten en dieren) als gevolg van menselijk handelen in Maleisië.

Natuurbeschermers zeggen dat we aan het begin staan van de volgende periode van massa-uitsterven: het verdwijnen van een groot deel van de op aarde levende soorten organismen, en dus een dramatische afname van de biodiversiteit. Net als bij klimaatverandering is het moeilijk om de urgentie daarvan duidelijk te maken, omdat het proces meestal sluipenderwijs verloopt. Daarom is het zo belangrijk om het plotseling en onherroepelijk uitsterven van soorten zichtbaar te maken. In Maleisië leeft een aantal zogenoemde ‘endemische’ soorten waarbij dit mogelijk is. Omdat dit soorten zijn die slechts voorkomen in een klein gebiedje kunnen zulke soorten, als gevolg van menselijke activiteit, van het ene op het andere moment verdwenen zijn. In de lezing werden een aantal Maleisische voorbeelden gegeven van de drastische manier waarop de stamboom van het leven momenteel door ons gesnoeid wordt, en hoe natuurbeschermers hier desondanks hun voordeel mee doen.